आजच्या डिजिटल युगात शासनाकडून मिळणाऱ्या सेवांचा वेगवान, पारदर्शक आणि सर्वसामान्य नागरिकांपर्यंत सहज पोहोच होणे ही काळाची गरज आहे. महाराष्ट्र शासनाने या दिशेने मोठे पाऊल उचलले असून मुख्यमंत्री यांनी जाहीर केले आहे की, ‘आपले सरकार पोर्टल’वरील सेवा आता थेट व्हॉट्सॲपच्या माध्यमातून नागरिकांना उपलब्ध करून दिल्या जातील.
‘आपले सरकार’ पोर्टल म्हणजे काय?
‘आपले सरकार पोर्टल’ हे महाराष्ट्र शासनाचे अधिकृत ऑनलाइन व्यासपीठ आहे, ज्याद्वारे नागरिकांना शासकीय सेवा, विविध प्रमाणपत्रे, योजना अर्ज, तक्रार निवारण अशा सुविधा एका ठिकाणी मिळतात. लाखो नागरिक दररोज या पोर्टलचा वापर करत असले तरी काही वेळा तांत्रिक अडचणी किंवा ऑनलाईन प्रक्रियेचे ज्ञान नसल्याने अनेकांना अडथळे येतात.
आता सेवांचा व्हॉट्सॲपवर विस्तार
मुख्यमंत्री यांच्या नवीन घोषणेनुसार, नागरिकांच्या दैनंदिन वापरातील सर्वाधिक लोकप्रिय अ‍ॅप व्हॉट्सॲपच्या माध्यमातूनच या सेवांचा लाभ घेता येणार आहे. शासनाने ठरवले आहे की, विशेष व्हॉट्सॲप हेल्पलाइन नंबर सुरू करून चॅटबॉट व डिजिटल सहाय्यकाद्वारे सेवा देण्यात येतील.
कोणत्या सेवा मिळू शकतात?
- जन्म, मृत्यू, जात, रहिवासी इत्यादी प्रमाणपत्रांसाठी अर्ज.
- शेतकरी, विद्यार्थी, महिला, कामगार यांच्यासाठीच्या योजनांची माहिती व अर्ज.
- विविध परवान्यांसाठी (उदा. दुकान परवाना, नूतनीकरण इ.) ऑनलाइन अर्ज.
- तक्रार नोंदणी आणि तिच्या स्थितीची माहिती.
- सरकारी योजना आणि नियमावलीबाबत थेट चौकशी.
नागरिकांना होणारे फायदे
- सोपेपणा आणि सोयीस्करता – इंटरनेट ब्राउझिंग किंवा वेबसाइटवर लॉगिन करण्याची गरज नाही. व्हॉट्सॲप मेसेज पाठवून सेवा हाती येणार.
- वेळ आणि श्रम वाचणार – कार्यालयीन फेऱ्या माराव्या लागणार नाहीत.
- पारदर्शकता आणि वेग – अर्जाची स्थिती रिअल-टाईममध्ये व्हॉट्सॲपवर मिळणार.
- ग्रामीण भागासाठी लाभदायक – ज्यांना संगणकाचा वापर कमी अवगत आहे, अशांनाही सोपी सेवा.
- २४x७ उपलब्धता – वेळेची बंधने न ठेवता सेवा कोणत्याही वेळी वापरता येतील.
मुख्यमंत्रींची भूमिका
मुख्यमंत्री म्हणाले,
“महाराष्ट्राला डिजिटल क्रांतीकडे नेण्यासाठी मोबाईल फोन हा सर्वात प्रभावी मार्ग आहे. ‘आपले सरकार पोर्टल’वरील सेवा थेट व्हॉट्सॲपवर आणल्याने सामान्य नागरिकाला शासन त्याच्या खिशात मिळेल. शासन व नागरिक यांच्यातील दरी आणखी कमी करण्याचा हा प्रयत्न आहे.”
पुढील योजना
- सुरुवातीला निवडक सेवा व्हॉट्सॲपवर उपलब्ध करून दिल्या जातील.
- नागरिकांच्या प्रतिसादानुसार टप्प्याटप्प्याने सर्व सेवा यात समाविष्ट होतील.
- चॅटबॉट तंत्रज्ञानाचा वापर करून सोपी व तत्पर सेवा देण्यावर भर राहील.
- हेल्पलाइन नंबर लवकरच जाहीर होणार असून राज्यातील सर्व जिल्ह्यांतून या सेवेचा वापर करता येते.
‘आपले सरकार पोर्टल’ हे आधीच लाखो नागरिकांच्या जीवनात परिवर्तन घडवून आणणारे व्यासपीठ ठरले आहे. आता या पोर्टलचा विस्तार व्हॉट्सॲपवर केल्याने शासन सेवा नागरिकांच्या खिशातील मोबाईलवर सहज उपलब्ध होतील. ग्रामीण भागातील नागरिक असो वा शहरी, सगळ्यांना वेळ, श्रम आणि खर्च वाचवत शासनाच्या सेवांचा थेट लाभ घेता येईल.
हा निर्णय “नागरिकाभिमुख प्रशासन” या संकल्पनेला प्रत्यक्षात उतरवणारा ठरणार असून, महाराष्ट्र खऱ्या अर्थाने डिजिटल गव्हर्नन्सकडे एक मोठं पाऊल टाकत आहे.